تأثیر عوامل اقلیمی و مدیریت زراعی بر فراوانی زنجرک خرما (Ommatissus lybicus Bergevin (Hem.: Tropiduchidae در شمال استان هرمزگان و جنوب استان فارس

زنجرک خرما، Ommatissus lybicus Bergevin، یکی از آفات کلیدی خرما در برخی از کشورهای خاورمیانه از جمله ایران و شمال آفریقا است. در این مطالعه، اثر برخی عوامل اقلیمی و مدیریت زراعی بر فراوانی این آفت طی سال‌های 1389 و 1390 در شمال استان هرمزگان و جنوب استان فارس بررسی شد. به منظور تعیین رابطه تراکم زنجرک خرما با عوامل مدیریتی از تجزیه همبستگی و تحلیل عاملی استفاده شد. نتایج تجزیه همبستگی نشان داد که در بین بیشتر مناطق بررسی شده، متغیرهایی مانند سن و ارتفاع نخل‌ها، کشت مخلوط با مرکبات، کود دهی، جمعیت زنبورهای زرد (Vespidae)، شدت آلودگی به علف های هرز و تعداد برگ دارای همبستگی مثبت و متغیرهایی مانند دور آبیاری، کاربرد آفتکش، شدت آلودگی به کنه و سپردارها و فاصله بین نخل ها دارای همبستگی منفی با تراکم آفت بودند. بر اساس یافته‌های حاصل از تحلیل عاملی، هفت عامل استخراج شده در مجموع 68/74 درصد واریانس کل را تبیین کرد. جهت بررسی تأثیر هر یک از عامل‌های شناخته شده بر تراکم جمعیت پوره زنجرک خرما از رگرسیون چندمتغیره استفاده شد. نتایج نشان داد سهم عاملی که دارای متغیرهای دیوار دور باغ، جمعیت زنبورهای زرد و فاصله بین نخل‌ها بود در پیش‌بینی تراکم زنجرک خرما بیشتر است. دو عامل بعدی که دارای بیشترین سهم در پیش‌بینی تراکم زنجرک خرما بودند به ترتیب دارای متغیرهای جمع‌آوری برگ‌های هرس شده و شدت علف‌های هرز و متغیرهای دور آبیاری، سن و ارتفاع نخل، تعداد برگ و نوع کشت بودند. یافته‌ها نشان داد سه منطقه فراشبند، حاجی‌آباد و جهرم که دارای بیش‌ترین آلودگی بودند، کمترین میزان ساعت‌های آفتابی روزانه و بیشترین رطوبت نسبی هم داشتند.